JERUSALEM KHANG KITOL DOL

(Jerusalem Time Line)

ISRAEL LEH JUDAH (1011-586 BC)

1011-971 BC Vel: Leng David Khang

971-931 BC Vel: Leng Solomon Khang

967-960 BC: Leng Solomon in Moriah molchunga Hou-inpi masa ana san ahi.

931 BC: Leng Solomon ahinkho abei tai. Aleng gam chu kehnin akison, sahlam chu Israel Lenggam akitin, lhanglam chu Judah lenggam akiti. Jerudalem hi Juda gamsung in ahop e.

926 BC: Egypt Leng Pharaoh Shishak in Jerusalem ahin sat’in Hou-in sunga neigun ho achom doh e.

835 BC: Judah Leng Joash leh thempu Jehoiada in Hou-in asaphakit lhon e.

796 BC: Israel leng Jehoash in Juda gam ahinsat in Jerusalem kulpipal asu chim in, Hou-in sunga neigon ho Samaria langa apo doh e.

722 BC: Assyria ten sahlam Israel lenggam asat’un, Israel gam chu Assyria te khut noiya aum tauve. Israel gamsung mite ho Judah gam langa ahung pem lut un, Jerusalem a mi ahung tam be in ahi.

720 BC: Judah Leng Ahaz in Assyria leng Tiglath-Pileser III chu Hou-in nei
le gou mang chan kai anai pen ahi. Jerusalem Hou-in chu pagan houvin aki su-boh tai.

716-687 BC: Judah Leng Hezekiah Vaihomsung: Leng Hezekiah in Hou-in
asutheng sel in, Assyria te gal’a bolsunga kihuh doh theina din, David khopi leinoiya luilon theina din, tuilam sao tah alaiyin ahi.

Assyria Leng Sennacherib chu Hou-in nei le gou ho mangchan kai ana pei. Hou-in nei le gou jouse Babylon langa ana tol mang uve. Hiche hi Isaiah in Jerusalem chim ding hi ana phon ahi tai (2 Kings 20:12-19).

697 BC: Judah Leng Manasseh: Hezekiah chapa Manasseh in a pa natoh ho ajom pon, Hou-in muna doiphung ho atung e.

641 BC: Judah Leng Josiah: Josiah in Mose danthupeh ho amudoh in, gam le lei asem pha kit in, doiphung ho jouse asuchim in ahi. Levite hon Pathen thingkon chu Jerusalem a akoi kit uve (2 Chron. 35:3).

605 BC Vel: Themgao Jeremiah in Jews-te Babylon gama kum 70 sohchan jou teng Jerusalem a ahung kile diu thu aphong e (Jer. 25:11-12).

605 BC: Babylon Leng Nebuchadnezzar in Jerusalem asuchim in, Hou-in nei le gou gun ho ala mang e.

598-597 BC: Nebuchadnezzar ahung kit in, Hou-in nei gun ho achombe kit  e.

BABYLON TE LEH PERSIA TE LENGKHANG

586 BC: Babylon-te Leng Nebuchadnezzar athumvei channan Judah gam ahin sat kit in, Judah leng gam Babylon te noiya achu tan ahi. Hou-in Nebuchadnezzar in asu-chim hel e. Jews te mitampi Babylon gam langa sohin akai mang uve.

585-573 BC Vel: Ezekiel in Hou-in thah kisa kit ding thu gaovin ama mun ahi (Ezk. 40-48).

539 BC: Persia-te Leng Cyrus in Babylon-te ahinjouvin, Jews-te ho
Jerusalem lama kinung le theina ding ana phal pehe.

539-538 BC: Zerubbabel leh thempu chungnung Joshua in Jews-te ho chu Babylon gama kon in ahin le pui doh kit lhon e.

539-536 BC Vel: Themgao Daniel in sohchan sung in, simgol somsagi sagi ana mui. Hichu Jerusalem a Messia thi ding thu leh Hou-in suhchim ding thu chule akitahsah kit ding thu ana phong e (Dan. 9).

536-516 BC: Jerusalem a Hou-in aki thahsah kit e.

457-456 BC: Ezra jong Jerusalem lam ahung kinung le kit e. Amite ho chondan leh houthu lama athahsem e.

444-432 BC: Nehemiah in Jerusalem a lengvai apon, Jerusalem kulpi pal akai pha kit e.

HELLENISTIC KHANG (332-168 BC)

332 BC: Greek lengpa Alexander the Great in Jerusalem ahin lo khum in, Greek te chondan ahin lokhum sah e.

323 BC: Alexander the Great athin, aleng gam chu anoi dou ho (generals) akihom uve.

320 BC: Alexander anoidouva pang Ptolemy I in Egypt lang apon, Jerusalem ahop than, Jews tampi Egypt langa atol doh e.

198 BC: Jerusalem chu Sahlam Syria gamlang chang pa Seleucid Lenggam (Alexander noidouva pang khat) khut noiya achu kit tai.

HASMONEAN KHANG (167-38 BC)

167 BC: Seleucid Lenggam vaipo Antiochus IV Epiphanes in Jews te ho Sabbath ni kho nit ho ana kham in, kut man ho jong ana kham in, Pathen thu ho jong ana kham e. Jews te hon Pathen houna a amannao mun a, muntheng muna vohcha in kithoina abol in, Jews te ho muntheng chu asuboh in ahi.

167 BC: Jews-te laha thempu phung sunga Judas Maccabeus lamkai nan Seleucids te ho ahin douvin, ahin jou vin ahi. Hia kon chun Hasmonean Lenggam ahin tung doh uve.

164 BC: Judas Maccabeus in Hou-in asu theng in, Pathen henga lhandohna athah bol kit e.

67 BC: Jews-te sung: Aristobulus II leh Hycranus II kikaha kidouna ana soh e.

63 BC: Rome te leng Pompey in Jews te kidou chu aga lo khom in, Jerusalem leh Hou-in a hin lo-tan ahi. Khonung in Julius Caesar in Pompey hi ahin jou kit e.

HERODIAN KHANG (37-AD 69)

37 BC: Galilee gamvaipo Herod Lengpan Judea gam jong ahin poh than, Rome te din son le mon um tah leng ahung chang e.

20 BC: Leng Herod in Jewes te ho chunga maipha leh minphat ding holnan, Jerusalem ahin sa phan ahi. Hou-in jong chu amasa sanga letnia len in asan, kulpi ho jong dettah in akai phan, chule David geldohna Insang jong asa doh e.

6-4 BC Vel: Bethlehem khoa Jesu hung peng. Jerusalem Hou-in a kilhan doh.

4 BC: Leng Herod athin ahi. Achapa Archelaus in vai apo jom in, Jerusalem a Kalchuh Kut kiman sung in Jews te ho mi 3000 athat in ahi.

AD 7 Vel: Jesu kum 12 vel aphan, Jerusalem a Kalchut Kut amang e.

AD 26: Vel: Jesu tuiya baptistma achang in, Pathen na toh akipan e.

AD 28: Rome te lamkai Pontius Pilate in Jerusalem Hou-in muna kiphin Jews ngam ngailu ho athat e.

AD 30 Vel: Jesu chu Rome te khut’a mat in aum in, Jerusalem kulpi pam langa gu-khol khomna muna chun thingpel chunga athat un ahi. Athi jou ni 3 jouvin ahing doh kit in, ahindoh jou nung in mitampin amu’un, ni 40 jouvin Van-a akal tou tai.

AD 30 Vel: Jesu tho doh jou ni 50 nin Hou-in a Peter in thu asei ye. Chule mi 3000 baptistma achang uve.

AD 32: Jerusalem khopi a Jesu nung jui Stephen chu Rome ten ana that

uve. Ama hi Christian te laha tahsan jal’a thina tohma sa pen ahije.

AD 39: Roman Lengpa Caligual (Emperor) in ama leh ama pathen in akiphong e. Hou-in muna Caligual lim tun ding chu Jews ten ana nom pouve.

AD 49 Vel: Jerusalem a houbung lamkai (council) hon “Jews hi lou Gentiles Christian ho chun Jewste ngaina dan ho ajui tei diu angai poi” tin thulhuhna abol uve.

AD 57: Jerusalem a Pathen thupha sei phong jal in Paul aman un, Rome khopi langa akai un ahi.

AD 62: Jesu sopi pa James chu Rome ten Jerusalem kho’a ana that uve.

AD 66: Jewste hon Rome te ho ahin dou masa pan uve. Hiche douna hi Jerusalem a um Christian hon panhu louvin, ana dem uve.

ROME KHANG (AD 70- 312)

AD 70: Roman sepai lamkai General Titus in Jerusalem Hou-in pi chu ana suchim del e. Titus in adou ho asumang in, Jerusalem a Jews te ho asang asang in athat in, Hou-in sunga goulu ho chu achom doh e.

AD 75-94 Vel: Josephus in “Jews te Gal leh Jewste Thusimlui” thu ana sun e.

AD 132-135: Jewsten ani vei channan Rome te ahin dou kit uve. Roman Emperor Hadrian in hiche gal chu asu mang kit in, Jerusalem asa pha kit in, Rome te khopi khat in asem e. Jerusalem Hou-in muna doiphung khat atung e. Jews te ho ano doh in, agam u jong chu “Judea Palestina” tin ana khel e.

Source: Jerusalem Time Line Chart (c) 2012 Bristol Works, Inc,  Rose Publishing, Inc. Torrance, California 90503 USA

Leave a Reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>