A Pathen kihet Miteho Chu iti kimangcha ji uvem?

A Pathen kihet Miteho Chu iti kimangcha ji uvem?

(Reflection on Daniel’s Life)

Pathen aPakai’a nei te chu anun nom dingu ahi.Leiset ahin mihem jousen Pathen akinei chet in (Religious),loupi tah leh dannei tahin akihou in(Reverence with ritualism), lungthim chingthei tah in akilimbol in (Sincerity)chuleh hetna phabep khat jong akinei thou in ahi. Mikhat chu ichan in thudih in,pathen he in,kihoitho sah jongleh ahoupa leh alimbol pa chu Ahouding dol leh alimbol dingPa ahi khah lou teng mohseh hi ding ahi. Pathen het kiti hi chihna bul pi leh gouloupi tah ahi bangin, ei ho ahingjing Pathen neite hon, iPathen’u ihet tahbeh’u hinam? ti kidoh kitphat ahi tai. A thu’a jilna leh hetna mei mei nei’a lungsung’a tahbeh’a hetgilna leh kiloikhomna inei lokhahdingu tijat umtah ahi.

Pathen ei hon ihet thei nadingun Ama le Ama ahung kiphongdoh in ahi,khutihihleh,leiset mihem ten Pathen ihet theina dingu lamalhom leh in ahi. Pathen kiphondohna mun tamtah’akon mudoh thei ahi(1) Thilsemho,Alhangpi’a thil umdanho,thilsemho leh Lei leh Van’a Ama puihouina, Ama natohna, leh mihem lungchangsunga ei koipeh’u hetna(Conscience)ahi. Chuban’ah adeih’a athupi cheh Kiphondohna chu Bible (Ama thuhing)leh Achapa Jesu Christa ahi. Pakai Christa chun Pa ei musah thei’u ahin,Pa loupina Amasung’ah akimu in ahi. Hiche Kiphondohna thu toh kitoh’a tahsan chaten   itahsanna’uh, imonna’uh, ithumanna’uh, ihouna’uh, itaona’uh,ivahchoina’uh,ikipehdohna’uh leh lhachana itohna’uh hinkho leh lungput’a inei doh’u phatthei chu Pathen Hetna dihtah ahi.Chule, Christian te Pathen houdan hi Vannoi houdang toh aki bangpon ahi. Ama hon Mediattion in Emptiness lungthim exercise bou abol un,imacha ngaito loubeh’a lungthim homthet’a koi dingchu akhoh sah’u ahi “Object” bei angaito ding leh houdingthu um lo’a ki engbolna khat abang in ahi.

Eiho Muthei lou Pathen nei te hon, iti Ama chu ihetbe’uva, Biblical tah leh adih tah’a lhagao lam’a jong pilhitna inei doh dingu ham tihi ngaito ding akhoh tan ahi. J.A Packer in Pathen hetna thu hitin asei in ahi; (1)“One can know a great deal about God without much knowledge of Him” Mikhat in Lhohbuh’a jilna leh hetna khel’a lungsunggiltah leh hinkho’a Pathen hetdoh tahbehna anei thei ahi.Chujeh achu,Pathen thu hi Pathen toh akihet tha lou teng panna bei ahi. Athu’ ngai’a khohsah mi chun athu nei Pa tojong kihetgilcheh ding akhohsah ding hi.(2) “One can know a great deal about godliness without much knowledge of Him” Mikhat chu Pathen thun tamtah helou’a lhagao hikho leh Pathen hetna lam’a pilhitna anei thei ahi. Malai mithengho khangin eihonei bang Bible Thu kiphongdoh alhingset in anei po lai uvin ahi.Hinla, Enoch ho Abram,Noah, Mosel eh adang tamtah ho chun,Pathen lungnachim tah’a ahet uva,lhagao’a pilhing u ahi. Chujeh chun,Pathen hetna dihtah mitin in inei thei u ahi,ihet kham in thudih tah leh Pathen toh kihou jing’in,kalsong leu hen, apilhing’a aPathen kihet mi te iso dingu ahi. Mikhat in athudoh na ah “ Nangpa Pathen Um hina Ong?.” Adonbut in “ A um tahbeh’e nisim’in kaki hou hon in ahi, Kakipana in nemchan leh guhthim in ei houpi ji in, Lungthimsung (Consciene) akon in thu ahin sei ji’e,ahin kagimthei nasung,kana,dana leh natna, thina kato teng O ngeitah in ei houpi ji in ahi”.

A Pathen kihemiten Ahetna’u chung akon ipi anei doh uvem ti Daniel Lekhasut akon ve hiute:

(1)   A Pathen kihetmi te chun Ama dingin Thahatna anei uve : Bible sungah chun Mihem aPathen kihet te chu hatdingu,hangdingu ahi atin ahi. Version kimkhat in Pathen hete chu dingdet uva, pangjing dingu ahi atii. Mitheng masa te leh Houbungkhanga Mithengho chu, Pathen min kijalo,kisuboh leh kidemset kitiho ave jou po vin ahi.Hijehachu,Pathen ding leh thutah dinga ahin kho u apeh doh ngam’u ahi.Pathen hetgilna dihtah chun kineosahna leh ngailut,ngaidam,chihna,jabolna,lolhinna..thilpha tamtah  asosah keu hilo in, thahatna jong asosah thei ahi.Pathen thudol tah’a Ama kin atoh teng eithetbol ding leh eidoding mi aumsa ahi jing in ahi. Pathen lunglhai na bangtah’a Ana akitoh’a akikalson teng leh Pathen jabol lou leh Helou ho akikam ji uvin ahi. Mihem khat leh khat kingailut’a kicham ding Bible in asei bangin, akhoh leh thutah (Pathen) dinga dingdet dingin jong eidei un ahi. Daniel leh aloi hon pam’a milim kihou leh Pathen mun mihem’in adei dei’a agonho amu uvin, alaina lheh jeng ta vin ahi. Taona nasatah in anei uvin,Taona dingin jong thahatn anei un ahi. Chuin, Pathen loupina Amaho taona akon kiphongdoh thei dingin Anngol in atao uvin ahi. Tahsan chate ho giltah leh ajeh nei tah’a itao ding angai in ahi.Chuteng Pathen in aloupi leh athahatna ahin phondoh ding ahi. Pathen ihetna uvin,thahatna thah ei pe tahen.

(2)   A Pathen kihetmi ten Pathen Lunggel leh vaihom dan ahe uve : Pathen toh kalsong jinga kinai jingmi chun Pathen vaihom dan leh lungdelho kidangtah in hetna anei uvin ahi. Daniel in Pathen avahchoina leh ahettohsahna achun Pathen chu apil leh athem chung nung chuleh phatkikhel sah leh lei leh van’a thahat tah’a vaipo Pa in aphongdoh in ahi. Mitin chung  leh gamjouse’chunga vaihom Pathen thilgon leh natoh lunggel ho Daniel in ahethem in Pathen lunglhaina dan tah in aki mangcha in ahi.  Psalms jihpan in “ Pathen natoh kidang leh lunggel muthei nadingin kamit hinvah sah in ati”. Hatchungnung Pathen lunggel thuhtah leh mihem khankho chunga anatoh dan ho hi, Ama lunggil tah he miho kom ah akiphongdoh ji in ahi. Hitichun, Babylon lengpan Daniel leh amite ho asuhgim vangin Daniel in hitobang hahsatna ho chu kidang asa poi. Engbolna leh suhnemna lentah ahinbol alai in jong Daniel in Pathen ahetna akon Pathen lunggel leh ngaito vaihom dingdan ahemasa’in kidang tah in dingdet jing in ahi. Eiho Pathen tahsan’a hemite hon jong ihinkho uva gimtheina, hahatna leh engbolna, thilpha lou suhboinaho ito teng ule, Pathen lunggel leh natoh na lhagao mit’a imu thei ding angai in ahi. Mihem hinkho suboi penhi  Suffering suhgimtheina ahi. Igenthei na’u,ikana’u, idana’u,ihahsatna’u leh thina gei in Pathen in lungtup leh ngaitona phatah anei in ahi.

(3)   APathen  kihetmiten Pathen adingin Hansanna anei uve : Tahsan chate hinkho ah Patepna leh gimthei engbolna ito teng ule, itahsannau dih leh dihlou,det leh detlou akiphongdoh ji in ahi. Persecution suhgimna chun thudih’a pandetna ahin jui ahi. Daniel leh aloite chun, atahsan nau aphongdoh’a apandet teng ule ipi hunglhungdingti ahe masa uvin ahi. Houbung masa khangali chun tahsan det jeh in Mitheng tamtah Martyr in athi uvin ahi. Pathen dihtah’a hemiten adih lou chu aphongdoh uvin, apha lou chu asosal uve,chuleh thudih’a thusei in, anungthu’a hunglhunthei ding dona,vetda leh gimbolna ho lah’a kalsong dingin hansanna lent ah anei jingun ahi. Mihem athusei nachunga dingdet lou akitam tan ahi, adeih in Pathen natoh na leh vaihom thusei na hongsung adingin,thutah pet’a dingdet ding mi avat tai. Iche hansanna kiti hi,ngolhanna ahi poi, Pathen hetna toh chingthei tah’a ngaito’a peltheilou dinmun sung’a Pathen sonna leh hansanna chu ki sei ahi.Joshua leh Daniel ho bangin Pathen lengga leh natoh na machal nadingin chuleh eiho hikho akon aloupina akiphondoh thei nading in hangsan tah in dingdet jingu hiute.

(4)   APathen kihet miten Lunglhaina lentah anei uve : A lungthim Pathen vaihom natoh na noi’a umsah jingmichu lungmong tah’a hikho aman ding ahi. Lhagao Theng puihoi natoh kalsong jingmichu lungsung chamna anei’a lunglhaina lentah anei ding ahi. Daniel leh aloi te chu Keipi bahkai kulsunga lelut’a aumlai ujong lungmonna leh lunglhaina len  tah anei un ahi. Lengpa leh mipi hon tijat umtah in agel uvin,akichat pih lheh jeng un ahi. Ginthei hahsat,engbolna ato uvin, khat leh khat mo akichansah pove,lungkitoh tah in lhaisel in adingdet un ahi. APathen kihetmiten Pathen thahat leh umpina agel doh jing uvin, ijakai Bolthei Pathen songin hitin asei un ahi “ Ka hou’u Pathen in Lengpa khut akon ei huhdoh joudingu ahin,ei huhdoh tei dingu ahi.” Silas and Paul te ho jong songkul akon in Pathen in ahuhdoh lai chun,lunglhaina leh kipana anei jun ahi. A lunggel banga thil aso louteng lungthase jenga,kithago jenga, lungneo jeng chule mosahding hol jeng mi chu Pathen adihtah’a hemi ahi poi. Paul sei bangin, Housat dan, vaichatdan,nehdingbei’a umdan,nehnengdeh’a umdan,leh kisuhnemdan kahe tai atii. Hitobangchun,eiho Pathen tahsan’a ahemite hon jong itobang thil ihinkho uvah, hunglhung jong leh kidangsa lou in, lunglhaisel in donbut jing uhiute.Pathen ihetnau leh itahsan nau midangten jong mu hen. A hingjing Pathen ihetgilnau chu, ithathat nau,Ama vaihom natoh lunggel hetdoh nau, thutah adinga ihansan nau leh ijakai’a ilunglhai thei nau akon phongdoh thei dingin  a thunei Pan Phatthei eiboh jing tau hen.

Pakai, kei khutsunga ahi poi,kathi leh kahin nanga ahi,

Ngailut ding leh nang natoh ding keiya bou,

Nangma Lungset khoto man ahi.

Kahinkho asao leh nathu’a nungjingdingin lunglhai ingting,

Achom le idinga kada dingham ! Tonsot geiya nangma toh lengkhom ta ding.

Prof. Thang Lien Siem B. Th., B.D., M. Th

Dean at Berean Evangelical School of Theology, Yangon, Myanmar

Leave a Reply

You can use these HTML tags

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>